Xử lý nghiêm các sai phạm trong hoạt động chứng nhận chất lượng, thử nghiệm phân bón

Sai phạm nghiêm trọng

Theo Kết luận Thanh tra số 235/KL-TTr ngày 28-4-2016 của Thanh tra Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), qua kiểm tra 11 tổ chức được Cục Trồng trọt chỉ định hoạt động chứng nhận chất lượng phân bón, thử nghiệm phân bón và một số đơn vị kinh doanh, sản xuất phân bón, gồm các Công ty CP Giám định và Khử trùng FCC; Công ty CP Giám định cà-phê và hàng hóa xuất nhập khẩu (CAFECONTROL); Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 2 (Quatest2); Trung tâm Giám định và Chứng nhận hợp chuẩn, hợp quy (Trung tâm Vietcert); Công ty TNHH KENCERT; Trung tâm Chất lượng nông lâm thủy sản vùng 2 (Nafi2); Công ty CP chứng nhận GLOBALCERT; Trung tâm chứng nhận phù hợp QUACERT; Công ty CP chứng nhận và giám định VINACERT (Vinacert); Công ty CP chứng nhận và giám định IQC và Trung tâm khảo kiểm nghiệm phân bón vùng Nam Bộ (Trung tâm vùng Nam Bộ), cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều sai phạm trong việc chấp hành pháp luật trong lĩnh vực phân bón.

Đáng lưu ý, tại thời điểm được Cục Trồng trọt chỉ định tổ chức chứng nhận, Công ty FCC không có tài liệu chứng minh kinh nghiệm trong lĩnh vực phân bón của các chuyên gia đánh giá theo quy định; không đăng ký lĩnh vực hoạt động chứng nhận (đến ngày 5-11-2014 mới được Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng cấp giấy chứng nhận đăng ký lĩnh vực hoạt động chứng nhận); phòng thử nghiệm của Công ty FCC không được chỉ định thử nghiệm đối với lĩnh vực phân bón. Còn Công ty CAFECONTROL không chỉ không có tài liệu chứng minh kinh nghiệm trong lĩnh vực phân bón như FCC, mà còn không có nhân viên được cấp chứng nhận người lấy mẫu phân bón; không có phòng thử nghiệm phân bón được công nhận hoặc được chỉ định; không có giấy đăng ký lĩnh vực hoạt động chứng nhận.

Trung tâm vùng Nam Bộ thì vượt rào khi cấp chứng nhận hợp quy chứng nhận ngoài phạm vi được chỉ định cho 1.274 sản phẩm phân bón vô cơ không phải là phân DAP, phân lân nung chảy và 496 sản phẩm không nằm trong danh mục đánh giá sự phù hợp. Đặc biệt, trong thời gian từ 2013 đến thời điểm kiểm tra, Trung tâm vùng Nam Bộ đã ký 569 hợp đồng để thực hiện đánh giá chứng nhận hợp quy và cấp giấy chứng nhận hợp quy cho 5.141 sản phẩm. Hiện tại đang tiến hành chứng nhận chất lượng cho 318 sản phẩm. Giá trị hợp đồng ký kết là hơn 34 tỷ đồng, chưa tính kinh phí chứng nhận hợp quy cho các sản phẩm nhập khẩu và giám sát chứng nhận hợp quy. Số liệu tài chính kiểm tra tại sổ cái tài khoản chi phí của đơn vị với các nguồn thu và các khoản thu khác đã phát hiện có sự chênh lệch, có dấu hiệu để ngoài sổ sách, không hạch toán vào hệ thống quản lý tài chính…

Cần xử lý nghiêm

Theo Phó Chánh thanh tra Bộ NN&PTNT Nguyễn Ngọc Anh, để xảy ra các vi phạm trong công tác quản lý, hoạt động chứng nhận chất lượng phân bón, trước hết Cục Trồng trọt là đơn vị chịu trách nhiệm chính. Nhiều năm qua, đơn vị này đã không kịp thời tham mưu ban hành văn bản để tạo hành lang pháp lý, hành lang kỹ thuật cho hoạt động chứng nhận hợp quy; không thường xuyên hướng dẫn, kiểm tra, giám sát hoạt động của các tổ chức được chỉ định hoạt động thử nghiệm, hoạt động hợp quy.

Nhiều thành viên các đoàn đánh giá, do Cục Trồng trọt thành lập, là các công chức quản lý hành chính, không có tay nghề thử nghiệm viên, không phải là chuyên gia đánh giá trong cùng lĩnh vực và đang hưởng lương ngân sách quản lý nhà nước…, dẫn đến việc chỉ định nhiều tổ chức chưa đủ năng lực, điều kiện trong hoạt động chứng nhận chất lượng, thử nghiệm phân bón. Tạo điều kiện cho nhiều doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh phân bón lợi dụng để sản xuất, kinh doanh phân bón giả, kém chất lượng đưa ra thị trường, ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất cũng như đời sống của nông dân.

Vì vậy, Thanh tra Bộ NN&PTNT đã kiến nghị Cục Trồng trọt hủy quyết định chỉ định tổ chức chứng nhận phân bón và quyết định chỉ định phòng thử nghiệm phân bón đối với 11 đơn vị được thanh tra; yêu cầu các tổ chức chứng nhận phân bón thu hồi toàn bộ các giấy chứng nhận hợp quy đã cấp không đúng với quy định. Những trường hợp có dấu hiệu vi phạm hình sự sẽ chuyển cơ quan chức năng điều tra, làm rõ và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Điển hình là vụ giả mạo quyết định chứng nhận hợp quy của Công ty CP Chứng nhận và Giám định Vinacert cấp cho 36 sản phẩm của Công ty CP Tập đoàn công nghệ cao quốc tế Con cò vàng sản xuất.